Wielka Depresja 2020 – aktualizacja

Pisząc o bardzo złych danych z gospodarek całego świata, obiecywałam aktualizację. Minął miesiąc, więc myślę, że czas najwyższy spojrzeć na aktualne wskaźniki. A może nie tylko spojrzeć, ale przyglądnąć im się dokładniej. Szczególnie, że poprzedni artykuł pisałam pod wpływem emocji po przeczytaniu świeżo opublikowanych i jednak dość wtedy szokujących danych. Dziś emocje są już mniejsze, bo ze złymi danymi zaczynamy się chyba powoli oswajać.

Na początek PMI. Zgodnie z danymi IHS Markit:

• PMI na świecie (złożony) w marcu wyniósł 39,4 (spadek m/m)
• W USA w kwietniu – 27,4 (spadek m/m)
• Kraje Eurolandu na kwiecień – 13,5 (spadek m/m)
• Wielka Brytania w kwietniu – 12,9 (spadek m/m)
• Japonia w kwietniu – 27,8 (spadek m/m)
• Chiny w marcu (dane za kwiecień zostaną opublikowane 30.04) – 46,7 (wzrost m/m!)

Wśród wymienionych powyżej rzucają się w oczy od razu dane z Eurolandu i Wielkiej Brytanii. W obu regionach wskaźnik osiągnął poziom najniższy w historii pomiarów. W przypadku Eurostrefy był to spadek m/m z 29,7 do 13,5 punktów, choć już przed miesiącem poziom wskaźnika był rekordowo niski (w czasie kryzysu 2007-2009 PMI dla Eurostrefy spadł najniżej do 36,2). Tak głębokie spadki są oczywiście spowodowane faktem, że restrykcje mające na celu zatrzymanie/spowolnienie rozprzestrzeniania się wirusa, w praktyce sparaliżowały olbrzymią część gospodarki.

Według Chrisa Williamsona (IHS Markit) Europa zmierza w kierunku niespotykanej dotąd recesji, a dane z realnej gospodarki są dalece gorsze od najbardziej pesymistycznych prognoz analizowanych jeszcze zaledwie kilka tygodni temu. Przy takim poziomie PMI spadek PKB może wynieść nawet 7,5% q/q.

Nie są to jedyne przewidywania skurczenia PKB w 2020 roku w skutek pandemii wirusa, czy raczej w skutek zastosowanych środków zaradczych. Bank Światowy przewiduje, że światowe GDP skurczy się o od 0,7% (w najbardziej optymistycznym scenariuszu) do nawet 4,8% (w scenariuszu najgorszym). Chiny już podały, że w pierwszym kwartale ich PKB skurczyło się o 6,8% r/r. To pierwszy taki przypadek od ponad 40 lat. Choć prognozy ekonomistów różnią się znacząco co do konkretnych liczb, to jednak przewiduje się, że w całym roku 2020 Chiny także odnotują spadek.

Bardzo zróżnicowane prognozy co do wzrostu (czy raczej spadku) PKB dotyczą także USA. Międzynarodowy Fundusz monetarny wskazuje na spadek r/r 5,9% w 2020 roku. Średnia estymacji to ok. 4%. Jednak pojawiają się także głosy o wiele bardziej pesymistyczne. Mohamed El-Erian przewiduje, że gospodarka amerykańska może doświadczyć dwucyfrowego spadku w tym roku – w wywiadzie udzielonym CNBC kilka dni temu wskazał, że będzie to spadek między 10% a 14%. Zresztą danych o przewidywanych spadkach PKB można szukać dookoła świata. Singapur na przykład obecnie przewiduje spadek o 8,5%.

Spadek koniunktury (zarówno w sektorach przemysłowych, jak i usługowych) powoduje lawinowy wzrost bezrobocia. Bardzo szczegółowych danych dostarczają Stany Zjednoczone, gdzie liczba bezrobotnych w ostatnim tygodniu sięgnęła ponad 33 mln osób. Przeliczając, w USA jest obecnie ok. 160 mln osób w wieku produkcyjnym, a w ciągu ostatnich 5 tygodni pracę straciło (a przynajmniej złożyło wnioski o zasiłek) 26,5 mln osób, co stanowi wzrost o niemalże 16,5 p.p.. Tak nagłego wzrostu nie odnotowano nawet podczas Wielkiej Depresji lat 1929-1933. Liczby wskazują, że obecnie stopa bezrobocia w USA wynosi już 20,6%. Trzeba w tym miejscu podkreślić, że w czasie kryzysu 2007-2009 stopa bezrobocia wyniosła w maksymalnym punkcie niewiele ponad 10% (15,3 mln Amerykanów).

Ciekawym wskaźnikiem wydaje się też być suma przekazów pieniężnych (płynących głównie od imigrantów pracujących w bogatszych częściach świata do ich krajów pochodzenia). Bank Światowy przewiduje, że ta zmniejszy się w 2020 roku o 20%, co w oczywisty sposób przełoży się na sytuację finansową i wzrost gospodarczy w biedniejszych regionach świata, w których niejednokrotnie przekazy pieniężne stanowią jedno z głównych źródeł utrzymania.

Bank Światowy przewiduje także spadek inwestycji bezpośrednich o 35%, a inwestycji w akcje i obligacje nawet o 80%.

Ktoś mógłby zapytać, czy w tym nawale złych wiadomości pojawiają się jakiekolwiek światełka nadziei? Muszę przyznać, że tak. Po pierwsze chiński PMI odnotował wzrost m/m. Tam epidemia zaczęła się i skończyła najwcześniej, więc jeśli nie rozpocznie się kolejna fala zachorowań, to poprawa sytuacji gospodarczej w Chinach może wyznaczyć kierunek dla reszty świata w kolejnych miesiącach.

Wspomniałam powyżej, że liczba bezrobotnych w USA wciąż rośnie. Pozytywnym sygnałem może być jednak fakt, że daje się zauważyć wyraźne zwolnienie tempa przyrastania ich liczby.

No i nie możemy zapomnieć o tym, że na całym świecie implementowane są bezprecedensowe programy pomocowe, które mają na celu ochronę gospodarek przed skutkami zjawisk opisanych powyżej.

___

Źródła:
https://www.markiteconomics.com/public?language=pl
https://ihsmarkit.com/research-analysis/april-flash-uk-pmi-plummets-to-new-alltime-low-April2020.html
https://tradingeconomics.com/united-states/unemployment-rate
https://www.thebalance.com/unemployment-rate-by-year-3305506
https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-04-23/u-s-jobless-claims-at-4-43-million-in-labor-rout-s-fifth-week
https://fortune.com/2020/04/23/us-unemployment-rate-numbers-claims-this-week-total-job-losses-april-23-2020-benefits-claims/
https://time.com/5826084/european-economies-recession-coronavirus/
https://www.cnbc.com/2020/04/20/coronavirus-mohamed-el-erian-sees-us-economy-contracting-10percent-14percent-in-2020.html
https://www.worldbank.org/
https://www.thestar.com.my/business/business-news/2020/04/23/singapore-gdp-expected-to-shrink-85-citi-says
https://asia.nikkei.com/Opinion/China-s-GDP-plunge-is-20-years-in-the-making